بررسی جامع روغن ترمز DOT 3: استانداردها، سطوح کیفیت، داده‌های آزمایشی عملیاتی و کاربردها
روغن ترمز DOT 3 یک مایع هیدرولیکی است که به طور گسترده در سیستم‌های ترمز خودرو استفاده میشود و به دلیل ترکیب مبتنی بر گلیکول خود، با بسیاری از خودروها و تجهیزات سازگاری دارد. این مقاله یک بررسی جامع از روغن ترمز DOT 3 ارائه می‌دهد، شامل استانداردها، سطوح کیفیت، داده‌های آزمایشی عملیاتی از آزمایشگاه‌های نظامی و امنیتی تخصصی، و کاربردها و مکانیزم عملکرد آن. این اطلاعات از سازمان‌ها و نشریات معتبر در ایالات متحده، ژاپن، آلمان، اتحادیه اروپا، کشورهای آسه‌آن و سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی در چین گردآوری شده است.
1. استانداردها و مشخصات
روغن ترمز DOT 3 مطابق با استانداردهای خاصی تولید میشود تا ایمنی و عملکرد آن تضمین شود:
ایالات متحده آمریکا: روغن ترمز DOT 3 برای رعایت استاندارد "Federal Motor Vehicle Safety Standard (FMVSS) شماره 116" تولید میشود که الزامات عملکردی و برچسب‌گذاری روغن‌های ترمز را تعیین می‌کند. یکی از مهم‌ترین استانداردهای مورد استفاده برای روغن ترمز DOT 3 در ایالات متحده، استاندارد FMVSS 116 است. این استاندارد توسط اداره ملی ایمنی ترافیک بزرگراه‌های ایالات متحده (NHTSA) تعیین شده است و شامل الزامات اساسی برای مایعات ترمز مورد استفاده در خودروهای مسافری است. این استاندارد به‌ویژه بر روی ویژگی‌های عملکردی مایع ترمز از جمله نقطه جوش، ویسکوزیته و مقاومت در برابر رطوبت تأکید دارد. از آنجا که DOT 3 یک نوع مایع ترمز گلیکولی است، مطابق با این استاندارد باید دارای ویژگی‌هایی مانند نقطه جوش خشک حداقل 205 درجه سانتی‌گراد و نقطه جوش مرطوب حداقل 140 درجه سانتی‌گراد باشد. (savantlab.com).
استاندارد JIS (ژاپن) در ژاپن، روغن ترمز DOT 3 بر اساس استاندارد JIS (Japan Industrial Standards) تولید میشود. این استاندارد مشابه استانداردهای بین‌المللی برای روغن‌های ترمز است، اما برخی ویژگی‌ها و الزامات خاص برای شرایط جغرافیایی و اقلیمی خاص ژاپن در آن گنجانده شده است. استاندارد JIS روغن ترمز DOT 3 را ملزم به رعایت الزامات کیفیت مشابه با استاندارد FMVSS 116 می‌کند و ویژگی‌هایی مانند نقطه جوش و مقاومت در برابر خوردگی و رطوبت را تأکید می‌کند.
اتحادیه اروپا: در اتحادیه اروپا، استانداردهای مشابهی با استانداردهای بین‌المللی برای روغن ترمز DOT 4 اعمال میشود تا کیفیت و ایمنی در کشورهای عضو تضمین گردد. در اتحادیه اروپا، استاندارد DOT به‌ویژه برای روغن‌های ترمز بر اساس دستورالعمل‌های اتحادیه اروپا برای ایمنی وسایل نقلیه موتوری تعیین شده است. این دستورالعمل‌ها مشابه استانداردهای FMVSS 116 در ایالات متحده است، اما به‌ویژه بر روی ویژگی‌های ایمنی مانند جلوگیری از خوردگی و ایمنی در برابر خطرات مرتبط با ترمزهای خودرو تأکید دارد. روغن‌های ترمز DOT 3 در اتحادیه اروپا معمولاً باید الزامات کمی و کیفی مشابه با استانداردهای جهانی را رعایت کنند.(dixcel.co.jp)
آلمان: آلمان از استانداردهای DIN (Deutsches Institut für Normung) برای روغن ترمز استفاده می‌کند که با مشخصات DOT مشابه است و عملکرد بالای روغن ترمز را در شرایط مختلف تضمین می‌کند. (dixcel.co.jp)
- استانداردهای ASEA (کشورهای آسیای جنوب شرقی) در کشورهای آسیای جنوب شرقی (ASEAN)، روغن ترمز DOT 3 مطابق با استانداردهای منطقه‌ای تولید میشود. این استانداردها عموماً بر اساس الزامات جهانی و استانداردهای ایمنی طراحی شده‌اند. کشورهای مختلف در این منطقه، بسته به نیازهای جغرافیایی و شرایط آب و هوایی، ویژگی‌های مختلفی را در نظر می‌گیرند، مانند پایداری در دماهای بالاتر و سازگاری با واشرهای لاستیکی مختلف.
- استانداردهای ملی چین چین نیز استانداردهای ملی خود را برای روغن ترمز DOT 3 دارد که توسط سازمان‌های دولتی تعیین میشود. این استانداردها مشابه استانداردهای جهانی است و روغن ترمز DOT 3 تولیدی در چین باید مطابق با الزامات ایمنی و عملکردی بین‌المللی باشد. این استانداردها ویژگی‌هایی مانند نقطه جوش، مقاومت به خوردگی، و سازگاری با مواد مختلف در سیستم ترمز خودرو را در نظر می‌گیرند.
2. سطوح کیفیت و جداول تخصصی
سطوح کیفیت روغن ترمز DOT 3 براساس ویژگی‌های مختلف آن تعیین میشود:
نقطه جوش خشک: دمایی که روغن ترمز بدون جذب رطوبت به جوش می‌آید. روغن ترمز DOT 3 معمولاً باید دارای نقطه جوش خشک حداقل 205 درجه سانتی‌گراد باشد.
نقطه جوش مرطوب: دمای جوش روغن ترمز پس از جذب مقدار مشخصی آب. معمولاً نقطه جوش مرطوب روغن DOT 3 حداقل 140 درجه سانتی‌گراد است.
گرانروی: مقاومت مایع در برابر جریان که بر عملکرد ترمز تأثیر می‌گذارد، به ویژه در دماهای پایین.
مقاومت به خوردگی: قابلیت روغن ترمز برای جلوگیری از خوردگی اجزای فلزی سیستم ترمز.
جدول 1: مشخصات کیفیت روغن ترمز DOT 3
| ویژگی | مشخصه استاندارد |
|---|
| نقطه جوش خشک | ≥ 205°C (401°F) |
| نقطه جوش مرطوب | ≥ 140°C (284°F) |
| گرانروی | مطابق با استاندارد SAE J1703 |
| مقاومت به خوردگی | مطابق با استاندارد SAE J1703 |
3. داده‌های آزمایشی عملیاتی
آزمایش‌های عملیاتی روغن ترمز DOT 3 شامل ارزیابی عملکرد آن در شرایط مختلف میشود:
جذب رطوبت: روغن DOT 3 نسبت به روغن‌های DOT 4 و DOT 5.1 رطوبت کمتری جذب می‌کند که می‌تواند بر نقطه جوش و عملکرد آن تأثیر بگذارد. (bobistheoilguy.com).
سازگاری با لاستیک: آزمایش‌ها نشان می‌دهد که روغن DOT 3 سازگاری مناسبی با مهر و موم‌های لاستیکی دارد و خصوصیات انبساط و سختی آن برای طول عمر قطعات سیستم ترمز مطلوب است.
مقاومت به خوردگی: آزمایش‌ها نشان می‌دهند که روغن DOT 3 مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارد و قطعات فلزی سیستم ترمز را محافظت می‌کند.
جدول 2: مقایسه ویژگی‌ها بر اساس استانداردهای مختلف روغن ترمز DOT 3
| ویژگی | استاندارد FMVSS 116 (ایالات متحده) | استاندارد JIS (ژاپن) | استاندارد DOT (اتحادیه اروپا) | استاندارد ASEAN | استاندارد ملی چین |
|---|
| نقطه جوش خشک | ≥ 205°C | ≥ 205°C | ≥ 205°C | ≥ 205°C | ≥ 205°C |
| نقطه جوش مرطوب | ≥ 140°C | ≥ 140°C | ≥ 140°C | ≥ 140°C | ≥ 140°C |
| ویسکوزیته در -40°C | ≤ 1500 cP | ≤ 1500 cP | ≤ 1500 cP | ≤ 1500 cP | ≤ 1500 cP |
| مقاومت به خوردگی | الزامات ویژه برای مقاومت به خوردگی | الزامات ویژه برای مقاومت به خوردگی | الزامات مشابه | الزامات مشابه | الزامات مشابه |
4. کاربردها و مکانیزم عملکرد روغن ترمز DOT 3
روغن ترمز DOT 3 در کاربردهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد:
خودروهای سواری: به طور معمول در خودروهای سواری، کامیون‌های سبک و موتورسیکلت‌ها به دلیل مقرون به صرفه بودن و عملکرد مناسب در سیستم‌های ترمز استاندارد استفاده میشود.
نظامی و فضایی: اگرچه در برخی کاربردهای نظامی از روغن DOT 3 استفاده میشود، ولی به دلیل نیاز به ثبات عملکردی در دماهای بالاتر، روغن‌های DOT 5.1 برای چنین کاربردهایی ترجیح داده می‌شوند. (bobistheoilguy.com).
مکانیزم عملکرد روغن ترمز DOT 3 شامل انتقال نیرو از پدال ترمز به اجزای ترمز است که انرژی مکانیکی را به گرما از طریق اصطکاک تبدیل می‌کند. ویژگی‌های روغن ترمز، مانند نقطه جوش و گرانروی، برای حفظ کارایی و ایمنی ترمز اهمیت دارند.
5. تطابق با مقررات و ایمنی
تولیدکنندگان و بسته‌بندی‌کنندگان روغن ترمز DOT 3 باید تأیید کنند که محصولات آن‌ها با مشخصات FMVSS-116 تطابق دارد. این شامل انجام آزمایش‌های مناسب برای اطمینان از تطابق با طبقه‌بندی DOT و تأمین گواهی‌نامه برای بسته‌بندی‌کنندگان است که باید اطمینان حاصل کنند که روغن از آلودگی جلوگیری شده و با الزامات برچسب‌گذاری مطابقت دارد. (savantlab.com).
نتیجه‌گیری
روغن ترمز DOT 3 نقش مهمی در سیستم‌های ترمز خودروها ایفا می‌کند و تعادلی میان عملکرد و هزینه فراهم می‌کند. آگاهی از استانداردها، ویژگی‌ها، داده‌های آزمایشی عملیاتی و کاربردهای آن برای اطمینان از ایمنی و قابلیت اطمینان وسیله نقلیه ضروری است.
در این مقاله سعی شده است که اطلاعات از منابع معتبر بین‌المللی گردآوری و تجزیه و تحلیل شود تا شما بتوانید با دقت بیشتری درباره روغن ترمز DOT 3 تصمیم‌گیری کنید.
احسان امیری نایی 09129366330
