راهنمای جامع روغن گیربکس خودکار (ATF): انواع، استانداردها، کاربردها و دستگاه‌های مرتبط
در صنعت خودروسازی و ماشین‌آلات صنعتی، انتخاب روغن گیربکس خودکار (ATF) مناسب برای تضمین عملکرد بهینه و افزایش عمر مفید دستگاه‌ها ضروری است. در این مقاله، به بررسی انواع روغن‌های ATF، استانداردها، کاربردها، دستگاه‌های استفاده‌کننده، چگالی، استانداردهای جهانی و مشخصات فنی مرتبط با این روغن می‌پردازیم.
روغن گیربکس خودکار (ATF) چیست؟
روغن گیربکس خودکار (Automatic Transmission Fluid - ATF) یک مایع تخصصی است که برای استفاده در گیربکس‌های خودکار خودروها و ماشین‌آلات طراحی شده است. این روغن‌ها باید دارای ضریب اصطکاک مناسب، گرانروی پایین در دمای پایین، خواص ضدسایش، پایداری اکسیداسیون بالا، مقاومت در برابر کف‌کردن و سازگاری با مهر و موم‌های لاستیکی مصنوعی باشند.
انواع روغن‌های ATF
روغن‌های ATF به‌طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:
ATFهای معمولی: این روغن‌ها برای گیربکس‌های خودکار استاندارد طراحی شده‌اند و معمولاً در خودروهای سواری و کامیون‌های سبک استفاده می‌شوند.
ATFهای با عملکرد بالا: این روغن‌ها برای گیربکس‌های خودکار با عملکرد بالا و شرایط کاری سخت‌تر طراحی شده‌اند و معمولاً در خودروهای اسپرت، SUVها و کامیون‌های سنگین استفاده می‌شوند.
استانداردها و مشخصات فنی
روغن‌های ATF باید با استانداردهای جهانی مانند API SP و ILSAC GF-6A مطابقت داشته باشند تا از عملکرد بهینه در گیربکس‌ها اطمینان حاصل شود.
کاربردها و دستگاه‌های استفاده‌کننده
روغن‌های ATF در دستگاه‌ها و خودروهای زیر استفاده می‌شوند:
خودروهای سواری: مانند تویوتا کرولا، نیسان آلتیما و هوندا سیویک.
SUVها و کراس‌اوورها: مانند فورد اکسپلورر و تویوتا هایس.
کامیون‌های سبک: مانند فورد F-150 و شورولت سیلورادو.
جدول مشخصات فنی روغن‌های ATF
| ویژگی | مقدار |
|---|
| ویسکوزیته | مناسب برای دمای متوسط |
| چگالی | 0.86 g/cm³ |
| شاخص گرانروی | بالا |
| نقطه اشتعال | بالا |
| استانداردها | API SP, ILSAC GF-6A |
استانداردهای جهانی و سطوح کیفی مخصوص روغن‌های گیربکس خودکار (ATF)
روغن‌های گیربکس خودکار (ATF) باید مطابق با استانداردهای جهانی و سطوح کیفی خاصی باشند تا عملکرد بهینه گیربکس‌های خودکار و دستگاه‌ها تضمین شود. این استانداردها توسط انجمن‌های معتبر جهانی مانند API، ILSAC و Dexron تعیین می‌شوند و برای خودروهای مختلف، از جمله خودروهای سواری، کامیون‌های سبک و سنگین، و ماشین‌آلات صنعتی، طراحی می‌شوند.
1. API (American Petroleum Institute)
API یکی از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین استانداردها در صنعت روغن‌سازی است که برای روغن‌های ATF استانداردهایی از جمله API SP را معرفی می‌کند. این استاندارد به معنای ایمنی، کارایی و سازگاری روغن با قطعات موتور و گیربکس است.
- API SP: این استاندارد برای روغن‌های ATF جدیدتر طراحی شده است که توانایی عملکرد در دماهای بالا، مقاومت در برابر اکسیداسیون و محافظت از گیربکس در شرایط سخت را دارد.
2. Dexron (GM)
Dexron یک استاندارد مخصوص شرکت جنرال موتورز (GM) است که در روغن‌های گیربکس خودکار برای خودروهای تولیدی این شرکت استفاده میشود. سطوح مختلفی از Dexron وجود دارد که هرکدام عملکرد خاصی را تضمین می‌کنند.
- Dexron VI: یکی از جدیدترین استانداردهای Dexron است که عملکرد بهتری در دماهای بالا، مقاومت بیشتر در برابر اکسیداسیون و ویژگی‌های محافظتی پیشرفته‌تر نسبت به نسخه‌های قبلی دارد.
3. Mercon (Ford)
Mercon نیز یک استاندارد روغن گیربکس خودکار است که توسط شرکت فورد (Ford) ارائه شده است. مشابه به Dexron، این استاندارد برای خودروهای تولیدی فورد طراحی شده و در انواع مختلفی وجود دارد.
- Mercon V: این روغن ATF با ویژگی‌های عالی در دماهای پایین و بالا طراحی شده است و همچنین مقاومت در برابر اکسیداسیون بالایی دارد.
4. ILSAC (International Lubricant Standardization and Approval Committee)
این کمیته استانداردهایی را برای روغن‌های موتور و ATF تدوین می‌کند. استانداردهای ILSAC بیشتر برای روغن‌های موتور طراحی شده‌اند، اما در برخی از روغن‌های ATF نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- ILSAC GF-6A: برای روغن‌های موتور خودرو، که در مواردی ممکن است برای روغن‌های ATF نیز کاربرد داشته باشد.
5. JASO (Japanese Automotive Standards Organization)
JASO یک سازمان استانداردسازی ژاپنی است که برای روغن‌های گیربکس خودکار، به ویژه در خودروهای تولیدی ژاپن، استانداردهایی تعریف کرده است.
- JASO M315-ATF: استاندارد خاص روغن‌های ATF برای خودروهای ژاپنی است که برای عملکرد بهتر در شرایط دمایی مختلف طراحی شده‌اند.
6. SAE (Society of Automotive Engineers)
SAE یک استاندارد آمریکایی است که برای تعیین ویژگی‌های فنی روغن‌های خودکار و گیربکس‌ها به کار می‌رود.
- SAE 5W-30: این استاندارد معمولاً برای روغن‌های موتور است، اما ممکن است برای ATFهایی که در برخی خودروها مورد استفاده قرار می‌گیرند، به کار رود.
جدول سطوح کیفی استانداردهای ATF:
| استاندارد | مشخصات | کاربرد |
|---|
| API SP | محافظت در دماهای بالا، مقاومت در برابر اکسیداسیون | برای گیربکس‌های خودکار جدیدتر و خودروهای مختلف |
| Dexron VI | مقاومت بیشتر در برابر اکسیداسیون، عملکرد بهتر در دماهای بالا | برای خودروهای جنرال موتورز (GM) |
| Mercon V | مقاومت در برابر دماهای بالا و پایین، محافظت از قطعات موتور | برای خودروهای فورد (Ford) |
| ILSAC GF-6A | عملکرد بالا، سازگاری با موتورهای جدید | بیشتر برای روغن‌های موتور، اما برای برخی ATFها نیز کاربرد دارد |
| JASO M315-ATF | سازگار با خودروهای ژاپنی، عملکرد عالی در شرایط دمایی مختلف | خودروهای ژاپنی و خودروهایی با گیربکس خودکار |
| SAE 5W-30 | گرانروی مناسب، مقاومت در برابر فشار | معمولاً برای خودروهای بنزینی و دیزلی با گیربکس خودکار |
نتیجه‌گیری:
انتخاب روغن ATF مناسب با استانداردهای جهانی و سطوح کیفی دقیق بسیار مهم است تا عملکرد بهینه گیربکس و عمر طولانی‌تری برای دستگاه‌ها و خودروها فراهم شود.
احسان امیری نایی 09129366330
